آزمون‌ها یک ابزار مهم و کاربردی در کنار هر معلم، مربی و استادی هستند. یکی از مهم ترین مواردی که باید به آن توجه کرد این است که آیا آزمونی که طراحی میکنید استاندارد و قابل اطمینان است؟
اگر آزمون‌ها معتبر نباشند یعنی نتایج آنها قابل تفسیر نیست بنابراین آزمون استاندارد باید دارای اعتبار و روایی باشد. در این مقاله میخواهیم یک آزمون استاندارد را تعریف کنیم. سپس نکات مهم در طراحی سوالات استاندارد را بیان کنیم.
برای لغت آزمون تعریف زیاد و مبهمی وجود دارد. در ساده ترین حالت میتوان گفت آزمون تعدادی سوال است که باید پاسخ داده شود.
اما تعاریف جامع تری نیز وجود دارد مثلاً کرونباخ در سال 1970 این تعریف از آزمون را ارائه داد: آزمون یک روش سیستماتیک برای مشاهده رفتار یک فرد و توصیف آن با مقیاس عددی است. براون در سال 1987 اعتقاد داشت آزمون روشی برای سنجش توانایی یک فرد در یک حوزه معین است.
یک آزمون استاندارد یک آزمون خوب است که پایایی و اعتبار دارد و قابل اجراست.
اعتبار آزمون نشان میدهد آیا آزمون چیزی را که میخواهد اندازه‌گیری کند، اندازه‌گیری میکند یا خیر. در حقیقت اعتبار آزمون با این سوال همراه است: این آزمون دقیقا چه چیزی را اندازه‌گیری میکند؟
پایایی آزمون به پایداری نمرات اشاره دارد. یعنی در صورت تکرار مجدد همین نتایج به دست می اید. قابل اجرا و عملی بودن آزمون نیز با توجه به منابع و امکانات تعیین میشود گاهی یک آزمون اعتبار و پایایی خوبی دارد اما عملا قابل اجرا نیست.
برای رسیدن به این ویژگیهای یک آزمون خوب و استاندارد باید سوالات آن را تجزیه و تحلیل کرد. تجزیه و تحلیل سوالات آزمون منجر به سه نوع اطلاعات میشود:
- سختی سوال (نسبت افرادی که به یک سوال به درستی پاسخ می‌دهند)
- شاخص تمایز سوال (سوال چقدر خوب دو گروه (خوب و ضعیف)را از هم جدا میکند)
- اثربخشی گزینه‌های انحرافی
نتایج تجزیه و تحلیل آزمون در نهایت قابلیت اطمینان و اعتبار تست را فراهم میکند.
با توجه به موارد بالا ساخت آزمون استاندارد را میتوان در 7 مرحله انجام داد:
مراحل عبارتند از: (۱)برنامه‌ریزی آزمون، (۲)آماده‌سازی سوالات ، (۳)بررسی سوالات، (۴)پیش تست، (۵)تجزیه و تحلیل نتایج پیش‌آزمون، (۶)تست و بررسی نهایی، و (۷)تولید مجدد آزمون.
پس بهتر است قبل از اجرای آزمون حتما در مورد اینکه قرار است آزمون چه چیزی را اندازه گیری کند فکر کرده و تصمیم بگیرید. سوالات را طراحی کنید و یک پیش آزمون برگزار کنید تا اصلاحات مدنظر خود را پس از آن انجام دهید. سپس آزمون را مجدد بررسی و ویرایش کنید.
طراحی سوال نیز یکی از مراحل مهم در طراحی آزمون است برای طراحی سوالات استاندارد به موارد زیر توجه کنید:
- بهتر است سوالات درجه سختی داشته باشند و از ساده به دشوار طراحی شوند.
- بهتر است به جای استفاده از یک نوع سوال در آزمون خود از انواع سوالات تستی، متنی، چند انتخابی، مرتب سازی و... استفاده کنید.
- در سوالاتی که نیاز است شرکت کننده یک جمله را کامل کند کلمه باید از مفاهیم مهم و اساسی جمله باشد.
- سوالات بر حسب نوع (تستی، متنی و...) بهتر است پشت سر هم باشند.
- از عبارت مبهم در صورت سوال استفاده نکنید بهتر است سوال واضح و مختصر باشد.
- حد استاندارد تعداد سوالات متفاوت است اما بهتر است تعداد سوالات بین 12 تا 25 سوال باشد.
دیدگاه‌های شما:
اولین نفری باشید که دیدگاه خود را بیان می کند.